Demencja – choroba, która objawia się spowolnieniem myślenia, pogorszeniem się pamięci i utratą zdolności poznawczych. Często jest nazywana otępieniem starczym, gdyż dotyka przeważnie seniorów. W Polsce ponad 350 tys. osób choruje na demencję. Jakie są przyczyny i objawy choroby? Czy otępienie starcze jest uleczalne?
Demencja starcza – co to jest i jakie są główne objawy choroby?
Demencja\otępienie starcze to zaburzenie psychologiczne, którego główną przyczyną jest postępująca czy przewlekła choroba mózgu. Istotne jest to, że choroba powoduje zaburzenie wyższych czynności mózgowych\korowych, takich jak: język, ocena, pamięć, uczenie się, liczenie, myślenie, orientacja. W związku z tym pojawia się depresja, nerwica, bezsenność, zaburzenia komunikacji i zachowania.
Przyczyny otępienia starczego
Istotnym faktem jest to, że dowolne uszkodzenie mózgu lub zaburzenia pracy mózgowej mogą się przyczyniać do rozwoju demencji starczej.
Choroby, które powodują otępienie
Istnieją różne choroby, które mogą przyczyniać się do powstania demencji lub są jej przyczyną. Są to na przykład:
Choroby zwyrodnieniowe
- choroba Alzheimera – nieuleczalna choroba, która uszkadza neurony w mózgu, co prowadzi do otępienia.
- Choroba Parkinsona – choroba, która powoduje obumieranie komórek mózgowych.
- Pląsawica\choroba Huntingtona – zaburzenie genetyczne, objawiające się otępieniem, zaburzeniem ruchowym, zaburzeniami umysłowymi, utratą pamięci.
Nabyte choroby mózgu
- udar, który spowodował uszkodzenie mózgu;
- rak mózgu;
- arteroskleroza;
- udar niedokrwienny wzgórza;
- zapalenie naczyń;
- zapalenie mózgu.
Inne choroby
- choroby układu endokrynnego;
- niedobór witamin z grupy B i glukozy;
- HIV\AIDS;
- kiła;
- alkoholizm;
- narkotyki;
- zatrucie lekami;
- choroba Creutzfeldta-Jacoba;
- padaczka.
Demencja i jej formy
Choroba Alzheimera jest najczęściej występującą formą demencji, dlatego są również często mylone. Chociaż wiele osób uważa demencję i Alzheimera za to samo, są to dwie różne jednostki chorobowe. Inne formy demencji: demencja z ciałami Lewy`ego, otępienie czołowo-skroniowe, naczyniopochodne. Ponadto otępienie towarzyszy takim chorobom jak choroba Parkinsona czy Huntingtona.
- Przebieg demencji w chorobie Alzheimera
Osoba, cierpiąca na Alzheimera nie potrafi kontrolować swoich emocji i zachowania, ponieważ wpływa ona bardzo na zdolności poznawcze. Chory boryka się z utratą pamięci, zanikiem zdolności do uczenia się, czytania, liczenia. Ma trudności z wypowiadaniem słów i ich rozumieniem, dlatego potrzebuje osoby, która zajmie się nim na stałe.
Etapy choroby
Na początku chory zapomina imiona i nazwiska swoich znajomych i bliskich. Nie potrafi zapamiętać nowych informacji, boryka się z depresją i huśtawkami nastroju. Staje się drażliwy i agresywny. Jest ospały i apatyczny. Nie radzi sobie w pracy. Często zapomina różne wydarzenia z własnego życia. Rezultatem tego może być również depresja.
Wczesny etap choroby charakteryzuje się trudnościami w wykonywaniu codziennych czynności. Chory gubi rzeczy (telefon, klucze), często pyta o te same rzeczy. Nie potrafi opowiedzieć, o czym był film, który niedawno obejrzał. Oskarża innych o okradanie, głodzenie. W związku z tym mniej wychodzi z domu, unika kontaktu z rodziną czy przyjaciółmi.
W późniejszych etapach choroby pojawiają się objawy choroby Parkinsona: drżenie, zaburzenie chodu, sztywność mięśni. Chory nie kontroluje oddawanie moczu i stolca. Nie rozpoznaje pór roku, nie pamięta wcześniej wyuczonych informacji. Zachowuje się agresywnie, ma napady żarłoczności. Nie poznaje swoich bliskich i ma zaburzenia osobowości. Często bezcelowo się przemieszcza, co świadczy o dezorientacji. W związku z tym potrzebuje już stałej opieki.
Alzheimer jest niestety chorobą, która kończy się śmiercią pacjenta, ponieważ praca wszystkich organów jest kontrolowana przez mózg. W związku z tym, wraz z postępem choroby, coraz gorzej pracują wszystkie organy, w rezultacie czego człowiek umiera.
- Przebieg otępienia w chorobie Parkinsona
Demencja pojawia się w późniejszych etapach choroby Parkinsona. Chory zachowuje się agresywnie, impulsywnie, ma zaburzenia nastroju, jest bardzo drażliwy.
- Demencja w chorobie Huntingtona
Przebieg demencji w pląsawicy: utrata pamięci, depresja, podejrzliwość, drażliwość, agresja, wybuchowość, huśtawki nastroju.
- FTD – demencja czołowo-skroniowa.
Główne objawy otępienia czołowo-skroniowego: zaburzenia uwagi, niepłynność mówienia, zaburzenie sprawności językowej. Dochodzi do stopniowej utraty umiejętności rozwiązywania problemów.
- Otępienie naczyniopochodne (miażdżycowe)
Demencja spowodowana uszkodzeniem naczyń mózgu. Przyczyną otępienia naczyniowego może być udar kory mózgu, nadciśnienie. Główne objawy demencji naczyniopochodnej: apatia, drażliwość, agresja, podejrzliwość, egoizm.
Profilaktyka demencji
Demencja jest chorobą nieuleczalną. Istnieją leki, które jedynie mogą złagodzić objawy i przebieg otępienia. Aby zmniejszyć ryzyko zapadnięcia na tą chorobę, możemy od najmłodszych lat działać. Po pierwsze należy rozwijać swoje zdolności poznawcze. Pomoże w tym czytanie książek, rozwiązywanie krzyżówek, nauka języków obcych. Po drugie warto pamiętać o zdrowej diecie. Przede wszystkim warto włączyć do swojej codziennej diety zieloną herbatę, ryby, drób, owoce leśne, orzechy, rośliny strączkowe i zielone warzywa liściaste. Jeszcze jednym bardzo ważnym elementem w profilaktyce otępienia jest sport. Treningi zapobiegają nadwadze, tym samym zmniejszając ryzyko wystąpienia nadciśnienia i cukrzycy. Warto również często spacerować, aby dotleniać się i nasz mózg.
Demencja – kiedy zgłosić się do lekarza?
Jeżeli zauważysz u siebie lub osoby bliskiej częstsze zapominanie, dezorientację w znanym terenie, koniecznie zgłoś się do lekarza. Wczesne wykrycie demencji pomoże wydłużyć czas do cięższych i poważnych objawów. Polepszy też jakość życia.
Podsumowanie
Demencja jest głównie chorobą wieku starszego. Może być jednak objawem innych, poważnych chorób. Jeśli ktoś z Twojej rodziny wykaże objawy demencji, jak najszybciej zgłoście się do lekarza, aby poznać główną przyczynę. Tylko wtedy można przyjąć odpowiednie leczenie, które zahamuje objawy. Niestety choroba jest nieuleczalna, jedynie można zmniejszyć objawy. Osoba dotknięta tym schorzeniem w późniejszym okresie choroby będzie wymagała opieki drugiej osoby. Przede wszystkim opiekun musi liczyć się z tym, że nie będzie to łatwy czas, gdyż choroba pokaże swoje różne oblicza. Będąc opiekunem, z pewnością warto skorzystać z pomocy profesjonalisty, na przykład psychologa. Musisz umieć również korzystać z pomocy innych, którzy zaoferują pomoc.
